Ze względu na charakter, zaburzenia czucia powierzchownego podzielić można na dwie grupy: przeczulice oraz niedoczulice. Pierwsza grupa charakteryzuje się nadmierną, nieadekwatna reakcją na zadany bodziec. Zwykły dotyk odbierany może być jako ból czy pieczenie. Problem w drugiej grupie jest odwrotny – odpowiedź na otrzymany bodziec jest niedostateczna. Określony rejon może być odczuwany jako drętwy lub w ogóle „nieobecny”.
Unerwienie czuciowe okolicy urogenitalnej pochodzi głównie z nerwu sromowego. Swój początek bierze on w odcinku krzyżowym kręgosłupa, a następnie biegnie w obrębie miednicy. W zakres jego zaopatrzenia wchodzą zarówno skóra, jak i głębokie tkanki krocza. Dzięki niemu możliwe jest nie tylko odczuwanie dotyku w tej okolicy, ale także świadoma aktywacja mięśni dna miednicy. Pełni on również ważną rolę w procesach pobudzenia oraz satysfakcji seksualnej.
Dodatkowymi nerwami unerwiającymi okolicę krocza są: n. biodrowo-podbrzuszny (unerwia skórę okolicy łonowej), n. biodrowo-pachwinowy (unerwia wzgórek łonowy, przednią część skóry moszny u mężczyzn oraz wargi sromowe większe u kobiet), n. płciowo-udowy (unerwia przednią-górną część uda, skórę moszny u mężczyzn oraz wargi sromowe większe u kobiet). Nerwy te początek biorą w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Na swoim przebiegu przeplatają się z mięśniami oraz powięziami tułowia.
Przyczyny zaburzeń czucia zlokalizowane mogą być na każdym etapie przebiegu nerwów. Nadmierne napięcie mięśni tułowia lub krocza, przebyte operacje brzuszne, wypadki, urazy, a u kobiet także porody – wszystkie wspomniane zdarzenia powodować mogą przetrwały ucisk oraz ograniczenie fizjologicznej przesuwalności nerwów. Na kondycję tkanek układu nerwowego, czyli również jakość odbieranych i przewodzonych przez nie bodźców, wpływ mają także choroby przewlekłe m.in. cukrzyca, miażdżyca czy choroby neurodegeneracyjne (np. stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona). W ich przypadku zaburzenia czucia pojawiają się najczęściej w różnych obszarach ciała i nie stanowią jedynego objawu choroby.
Każdy zgłaszany przez pacjenta ból czy dyskomfort powinien być traktowany z odpowiednią uwagą, a jego przyczyna poszukiwana nie tylko bezpośrednio w miejscu wystąpienia objawów. W terapii zaburzeń czucia okolicy krocza ważną rolę pełni fizjoterapia dna miednicy (uroginekologiczna). Odpowiednio dobrana terapia pozwala poprawić elastyczność oraz przesuwalność tkanek, a co za tym idzie także nerwów. Prowadzi to do ich lepszego ukrwienia, odżywienia oraz poprawy przewodzenia bodźców.
Bibliografia:
Leslie SW, Antolak S, Feloney MP, Soon-Sutton TL. Pudendal Neuralgia. 2022 Nov 28. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 32965917.
Robert R, Labat JJ, Riant T, Louppe JM, Lucas O, Hamel O. Les douleurs périnéales somatiques autres que les névralgies pudendales [Somatic perineal pain other than pudendal neuralgia]. Neurochirurgie. 2009 Oct;55(4-5):470-4. French. doi: 10.1016/j.neuchi.2009.07.002. Epub 2009 Sep 9. PMID: 19744676.
Autor: Gabiriela Czechowicz