Październik to wyjątkowy czas, w którym tematyka zdrowia kobiet nabiera szczególnego znaczenia. W ramach obchodzonego Miesiąca Świadomości Raka Piersi zwracamy uwagę na profilaktykę, wczesne wykrywanie oraz wsparcie w walce z tą chorobą. Jako fizjoterapeutka ginekologiczna chciałabym poruszyć kilka ważnych zagadnień związanych nie tylko z profilaktyką raka piersi, ale także z ogólną troską o zdrowie kobiet.
Profilaktyka raka piersi – więcej niż samobadanie
Walka z rakiem piersi rozpoczyna się od edukacji i świadomości. Wiele kobiet zna podstawy samobadania piersi, ale nie wszystkie wiedzą, jak regularnie i skutecznie je przeprowadzać. Samobadanie piersi to pierwszy krok, który każda kobieta może podjąć w celu wczesnego wykrywania niepokojących zmian. Ważne jest, aby wykonywać je co miesiąc, najlepiej tydzień po zakończeniu menstruacji, kiedy tkanka piersiowa jest mniej napięta.
Źródło: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-prawidlowo-wykonac-samobadanie-piersi
Oprócz samobadania, nie można zapominać o regularnych wizytach u lekarza oraz badaniach obrazowych, takich jak mammografia (RTG, zalecana po 40. roku życia) czy USG piersi szczególnie u młodszych kobiet, których piersi zbudowane są w dużej mierze z gęstej tkanki gruczołowej, lepiej widocznej w USG niż na zdjęciach wykonanych za pomocą RTG .
Wczesne wykrycie raka piersi znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie, dlatego profilaktyka jest tak ważna. Ryzyko raka piersi wzrasta wraz z wiekiem szczególnie w przedziale wiekowym 50-69. Wynika to głównie z oddziaływania hormonów płciowych, dlatego bardziej narażone są pacjentki, które zaczęły wcześnie miesiączkować, stosujące antykoncepcję hormonalną, poddane hormonalnej terapii zastępczej oraz z późną menopauzą.
Do grupy podwyższonego ryzyka należą również pacjentki obciążone genetycznie, o czym mogą świadczyć zachorowania na raka piersi lub jajnika wśród bliskich, szczególnie do pierwszego stopnia pokrewieństwa – rodzice, rodzeństwo i dzieci – warto wówczas wykonać badanie genetyczne w kierunku mutacji w obrębie genu BRCA 1 i 2.
Kiedy wykonać USG piersi?
Pierwsze USG powinnyśmy wykonać już w 2 dekadzie życia. W przypadku obciążenia genetycznego – nawet co roku. Jednorazowe kontrolne badanie piersi jest zalecane co roku kobietom w grupie wiekowej 30-50 lat. Następnie od 45 do 74 roku życia Polki kwalifikują się do programu zdrowotnego, umożliwiającego wykonanie darmowego badania mammograficznego co 2 lata (więcej szczegółów sprawdź tutaj: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/mammografia-i-cytologia-wazne-zmiany-w-programach-profilaktycznych-na-nfz,8497.html).
Październik to doskonały czas, aby poruszyć również temat fizjoterapii po zabiegu mastektomii. Kobiety, które przeszły operację usunięcia piersi, często borykają się z różnymi problemami, takimi jak ograniczenie ruchomości w stawie ramiennym, ból, blizny czy obrzęk limfatyczny. Fizjoterapia jest kluczowym elementem rekonwalescencji, ponieważ pomaga w:
* przywróceniu pełnej ruchomości w obrębie ramienia,
* zmniejszeniu dolegliwości bólowych i poprawie funkcji tkanek,
* pracy nad bliznami – stosowanie technik mobilizacji blizn może zapobiegać ich zrostom oraz ograniczeniom ruchowym,
* terapia obrzęków – zwłaszcza limfatycznych, które są częstym problemem po usunięciu węzłów chłonnych.
Regularna praca z fizjoterapeutą pozwala nie tylko poprawić funkcjonowanie ciała, ale również wpływa pozytywnie na psychikę, co jest niezwykle ważne w procesie zdrowienia.
Profilaktyka uroginekologiczna – zadbaj o swoje dno miednicy
Jako fizjoterapeutka ginekologiczna, na co dzień spotykam się z pacjentkami, które często nie zdają sobie sprawy, jak wiele dolegliwości można złagodzić lub wyeliminować dzięki odpowiedniej terapii ruchowej i pracy z ciałem. Obejmuje to nie tylko wsparcie w zakresie profilaktyki raka piersi, ale również innych obszarów zdrowia kobiecego, takich jak zdrowie mięśni dna miednicy, bolesne miesiączki, czy problemy związane z ciążą i połogiem.
Z perspektywy fizjoterapii ginekologicznej, kluczowym obszarem, o który kobiety powinny dbać przez całe życie, są mięśnie dna miednicy. Ich kondycja ma ogromny wpływ na komfort życia, szczególnie w kontekście takich problemów, jak nietrzymanie moczu, obniżenie narządów miednicy, bóle kręgosłupa czy dyskomfort i ból podczas współżycia. Proste ćwiczenia mogą znacząco poprawić jakość życia. Warto jednak wykonywać je pod okiem specjalisty, aby upewnić się, że są robione poprawnie i nie prowadzą do przeciążeń – szczególnie na początku.
Holistyczne podejście do zdrowia – ciało i umysł
W fizjoterapii ginekologicznej holistyczne podejście jest kluczowe – stres, napięcie i emocje mają ogromny wpływ na funkcjonowanie ciała. Regularna aktywność fizyczna, techniki relaksacyjne, praca nad prawidłowym oddechem, a także dbanie o psychiczne samopoczucie są nieodzownym elementem zdrowego stylu życia.
Stres może prowadzić do chronicznych napięć, bólów kręgosłupa, problemów z mięśniami dna miednicy czy zaburzeń hormonalnych. Jako fizjoterapeutka często polecam moim pacjentkom ćwiczenia oddechowe, medytację, praktykę mindfullness oraz inne metody redukcji stresu, które pomagają utrzymać równowagę między ciałem a umysłem.
Regularne badania i edukacja
Ostatnim, ale równie ważnym elementem profilaktyki zdrowia kobiet jest regularna kontrola zdrowotna. Każda kobieta powinna znać swoje ciało i regularnie wykonywać podstawowe badania profilaktyczne: cytologię, USG piersi, mammografię, a także badania krwi. Równie istotna jest edukacja – im więcej wiemy o naszym zdrowiu, tym łatwiej zapobiegać problemom i dodatkowemu stresowi.
Może już od jakiegoś czasu myślisz o wykonaniu badań lub konsultacji z psychoterapeutą czy seksuologiem? Październik to idealny moment, aby skupić się na swoim dobrostanie i uświadomić sobie, jak istotna jest profilaktyka, zarówno w kontekście raka piersi, jak i innych obszarów zdrowotnych. Dzięki świadomej trosce o siebie możemy cieszyć się zdrowiem przez wiele lat.
Autorka: Martyna Kędra